Κοινωνικοί σηκοί εκπαιδευτικών

 

Οι Up to Bottom αλλαγές στην παιδεία.

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της συζήτησης για την εκπαίδευση, τις τελευταίες δεκαετίες, διεθνώς, αφορά την κοινωνική μάθηση και την δημιουργία κοινοτήτων πρακτικής ([1], [2]). Ιδιαίτερα, με την εμφάνιση ψηφιακών εργαλείων και διαδικασιών, η δημιουργία και λειτουργία τέτοιων κοινοτήτων αποκτά νέες δυνατότητες και καλλιεργεί σοβαρές προσδοκίες.


    Μια από τις προσδοκίες μας αφορά την αντιστροφή της διαδρομής των παρεμβάσεων στην διαδικασία της επίσημης παιδείας από "Up to Bottom" σε "Bottom to Up".
    Συχνά, οι παρεμβάσεις στην διαδικασία της εκπαίδευσης από μέρους του Υπουργείου Παιδείας, οι "Up to Bottom" αποφάσεις αποτυγχάνουν καθώς αδυνατούν να συμπεριλάβουν τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Οι παρεμβάσεις στις διαδικασίες των Πανελληνίων εξετάσεων, οι αλλαγές στο Λύκειο, το Ψηφιακό σχολείο, οι Διαθεματικές προσεγγίσεις στη μάθηση, τα νέα Πρόγραμμα Σπουδών και τα νέα Εγχειρίδια, δεν κατάφεραν να φέρουν τις αλλαγές που προσδοκούσαμε. Η διαδικασία της εκπαίδευσης στις σχολικές τάξεις εξακολουθεί να είναι παραδοσιακή και να ακολουθεί τις πρακτικές του συμπεριφορισμού και του γνωστικισμού της δεκαετίας του 80.

Οι από "πάνω προς τα κάτω" προσπάθειες μάλλον δεν μπορούν να φέρουν κάποια αλλαγή κάποιο εκσυγχρονισμό στα εκπαιδευτικά δρώμενα . 

Το παράδειγμα της εκπαίδευσης των Μαθηματικών. 

Οι αλλαγές στα σχολικά εγχειρίδια των Μαθηματικών της Υποχρεωτικής εκπαίδευσης που έγινε στη δεκαετία του 2000 και ο εξορθολογισμός που επιχειρήθηκε αργότερα στα Μαθηματικά του Λυκείου είναι ένα από τα παραδείγματα των Up to Bottom παρεμβάσεων που δεν κατάφεραν και πολλά πράγματα. Η συζήτηση για την μαθηματική εκπαίδευση εξακολουθεί να περιστρέφεται γύρω από το 3ο και 4ο θέμα των εισαγωγικών εξετάσεων στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. 
    Από την άλλη η μαθηματική κοινότητα εξακολουθεί να αγνοεί τα "σήματα καπνού" που εκπέμπουν τα αποτελέσματα των εισαγωγικών εξετάσεων, η έρευνα του ΟΟΣΑ αλλά και η καθημερινότητα των σχολικών τάξεων.  Οι μετρήσεις του ΟΟΣΑ στην έρευνα της PISA σε σχέση με το εκπαιδευτικό μας σύστημα "φωνάζουν" δυνατά. Πιο δυνατά δεν γίνεται.

• Η αναφορά των αποτελεσμάτων PISA για το 2015 στην έρευνα για την συνεργατική λύση προβλήματος 
• Σχετικό άρθρο στο ESOS για το ίδιο θέμα.

      Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αντίληψης που έχει το Υπουργείο Παιδείας για την μαθηματική εκπαίδευση, είναι η Άλγεβρα της Α' Λυκείου. Το σχολικό βιβλίο προσδιορίστηκε και γράφτηκε για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του 80, τότε που μεσουρανούσε ο Συμπεριφορισμός και ο Γνωστικισμός, τότε που οι ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας ήταν διαφορετικές των σημερινών. Τότε που τα οράματα των μαθητών για το μέλλον τους εξαντλούνταν στον διορισμό για μια μόνιμη θέση στο Δημόσιο. Οι όποιες εσωτερικές αλλαγές στη διάταξη της ύλης επιχειρήθηκαν δεν απέδωσαν κάτι διαφορετικό.
     Αλλά και γενικότερα, στην τρέχουσα εκπαίδευση των Μαθηματικών, πρέπει τουλάχιστον να διορθώσουμε τις ολοφάνερες στρεβλώσεις.

• Να επαναφέρουμε στην καθημερινή διδασκαλία τα μαθηματικά προβλήματα (πρόβλημα = κάθε ερώτημα, κατάσταση, περιγραφή που επιζητεί μια ή περισσότερες απαντήσεις χωρίς να είναι εμφανής η διαδικασία λύσης). Οι μαθητές πρέπει να μάθουν να αντιμετωπίζουν άγνωστες γι' αυτούς καταστάσεις και προβλήματα. 
•  Να προτάξουμε στην καθημερινή διδασκαλία μας χαρακτηριστικά που ενδυναμώνουν την δημιουργικότητα, την επινόηση, την ανάπτυξη στρατηγικών, την ανάλυση και τη μελέτη μαθηματικών δομών, την μαθηματική έκφραση, την επικοινωνία. 
• Να επαναφέρουμε την Γεωμετρία, κατ' εξοχήν μάθημα για άσκηση στην ανάπτυξη της μαθηματικής σκέψης, στη μαθηματικοποίηση. Από όλα τα Μαθηματικά αυτή  συνδέει καλύτερα τους μαθητές με την κουλτούρα μας, την ιστορία μας.

    Σήμερα, οι ανάγκες είναι διαφορετικές. Το μέλλον της εκπαίδευσης των Μαθηματικών διαγράφεται διαφορετικά. Το επάγγελμα του Μαθηματικού είναι πλέον στο επίκεντρο περισσότερων από κάθε άλλη περίοδο δραστηριοτήτων, επιστημονικών και μη. 

• Για το μέλλον της εκαπίδευσης των Μαθηματικών περισσότερα στην ανάρτηση, http://mathschooldocs.blogspot.gr/2017/01/blog-post.html .
• Για το επάγγελμα του Μαθηματικού περισσότερα στην ανάρτηση, https://mathschooldocs.blogspot.gr/2017/11/blog-post_22.html  .

Οι αλλαγές λοιπόν, που επιβάλλονται από τα πάνω προς τα κάτω και που αγνοούν τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας, τις τοπικές ιδιαιτερότητες, τις ανάγκες των μαθητών και των εκπαιδευτικών, συχνά αποτυγχάνουν. Και εδώ και διεθνώς. Και εμείς,

αν περιμένουμε να αλλάξει η κατάσταση από τα πάνω, θα περιμένουμε μια ζωή. 

     Για να εφαρμοστούν ουσιαστικές αλλαγές στην μαθηματική εκπαίδευση χρειάζεται να αντιστραφεί η κατεύθυνση των αλλαγών. Χρειάζεται ένα κίνημα από τα κάτω, από την ίδια την εκπαιδευτική κοινότητα, που γνωρίζει τις ανάγκες των εμπλεκομένων.

Το παράδειγμα των κοινωνικών σηκών

Μια στρατηγική γι' αυτό το σκοπό είναι οι κοινωνικοί σηκοί των εκπαιδευτικών.
    Ο όρος "σηκός" προέρχεται από την οικολογία και χρησιμοποιείται για την μελέτη των χαρακτηριστικών και της επιβίωσης ενός είδους σε σχέση με τον χώρο που καταλαμβάνει. Επομένως, ένας «κοινωνικός σηκός», από την  άποψη της παιδείας, αναφέρεται στην προσαρμογή των εμπλεκόμενων κοινωνικών ομάδων και κατανοεί την μεταβλητότητα του εγγραμματισμού (μαθηματικού εν προκειμένω) ως υπαρκτή και αναπόφευκτη.

Η παρουσίαση "κοινωνικοί σηκοί εκπαιδευτικών", που ακολουθεί δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Άλγεβρας του Πρότυπου Λυκείου Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης και παρουσιάστηκε ως μια "Bottom to Up" πρόταση, στην σχετική ημερίδα τον Ιούνιο του 2016.

κγ